Inzetten op meertaligheid in de klas: praktijkvoorbeelden

Ik heb een artikel gekozen uit achttiende nummer van het vaktijdschrift Fons. Dit nummer richt zich voornamelijk op de kracht van meertaligheid en hoe je met de vele thuis- en moedertalen van leerlingen aan de slag kunt. Tijdens het opleidingsonderdeel ‘Nederlands 5’ werd de focus op taalondersteuning en Nederlands als tweede taal gelegd. We kregen de opdracht om laag taalvaardige leerlingen te ondersteunen in de ontwikkeling van hun taalvaardigheid. Daarom vind ik het relevant om het desbetreffende artikel op mijn cultuurportfolio te plaatsen.

Scholen worden op talig vlak steeds diverser. Die taaldiversiteit kan een verrijking zijn voor het onderwijs, maar stelt leerkrachten ook voor uitdagingen. Vooral in klassen met leerlingen die het Nederlands nog verwerven, vormt de thuistaal soms een hindernis. Nochtans weten we uit onderzoek dat competent zijn in een andere taal niet haaks hoeft te staan op vaardig worden in het Nederlands. De thuistaal en moedertaal kan ondersteunend zijn in het leerproces van de leerling. In wat volgt lees je twee praktijkvoorbeelden om met meertaligheid en taaldiversiteit aan de slag te gaan. Ik koos deze twee voorbeelden omdat ik hier mee aan de slag zou willen gaan. In het artikel staan nog twee andere praktijkvoorbeelden beschreven. Lees het artikel gerust eens door, want het artikel biedt heel wat inspiratie!

Het inzetten van thuistalen in de klas

Zohra Beldman heeft – in kader van haar bachelorscriptie – een programma ontwikkeld dat de thuistalen van leerlingen inzet binnen het onderzoekend en ontdekkend leren. Beldman deelt een aantal handvaten die kunnen helpen om thuistalen in te zetten in de klas. Je kan deze handvaten onmiddellijk toepassen in de klas.

Zelfvertrouwen stimuleren

Het is niet voor iedereen vanzelfsprekend om hun thuistaal in de klas in te zetten. Ze hebben vaak het gevoel dat ze hun talen niet voldoende beheersen. Daarom is het van belang om het zelfvertrouwen van de leerlingen te stimuleren zodat ze zich durven uitdrukken in de talen die ze beheersen.

Verschillende schrijfwijzen

Als leerkracht kan je aandacht besteden aan hoe verschillende talen eruitzien. Hoe worden verschillende talen geschreven? Welke talen zijn alfabetisch of pictografisch? Wat zijn de verschillen tussen alfabetische talen?

Begin dicht bij huis

Leerlingen zijn het vaak niet gewoon om hun thuistaal te hanteren in een schoolse context. Bespreek daarom onderwerpen die aanleunen bij de dagelijkse belevingswereld van de leerlingen, zoals: dagelijkse routines beschrijven en een kennismakingsgesprek voeren.

Groepsindeling

Leerlingen hebben vaak ondersteuning nodig bij het inzetten van hun thuistaal in een schoolse context. Je kan dus nadenken over de groepsindeling, want leerlingen kunnen elkaar hierin ondersteuning. Je kan leerlingen die dezelfde taal spreken bij elkaar plaatsen, maar verschillende talen kunnen ook een verrijking vormen!

Eigenaarschap van leerlingen

Op het moment dat leerlingen zich comfortabel voelen bij het inzetten van hun thuistalen, kun je ze stimuleren om hier zelfstandig mee aan de slag te gaan. Je kunt bijvoorbeeld de leerlingen zelf een les laten voorbereiden over hun eigen taal of cultuur. Je kunt ook een meertalige voorleeswedstrijd organiseren. De mogelijk-heden zijn eindeloos. Dit kan een positief effect hebben op de leermotivatie van leerlingen, want ze nemen het leerproces zelf in handen.

Het lapbook: een prikkelende werkvorm voor anderstalige nieuwkomers

Een lapbook is een werkvorm die ze in de Verenigde Staten reeds toepassen. Het betekent letterlijk ‘schootboek’, omdat het in de schoot van een leerling past. Een lapbook kan heel informatie bevatten over een bepaald thema. De leerlingen kunnen het lapbook zelf samenstellen met tekeningen, afbeeldingen en ander materiaal.

Hilde Van Wassenhove gebruikt de werkvom gedurende verschillende momenten in het jaar. Aan het begin van het schooljaar kan je het lapbook gebruiken om woordenschat te verankeren of om ondersteuning te bieden wanneer leerlingen zichzelf voorstellen. Op het einde van het jaar kan het lapbook dienst doen als een hulpmiddel bij een spreekbeurt. In het artikel bespreekt Van Wassenhove een uitgewerkt voorbeeld omtrent het thema ‘dieren’.

Bron:

Beldman, Z. & Van Wassenhove, H. (2022). Inzetten op meertaligheid in de klas: praktijkvoorbeelden. Op tijdschriftfons.be [Website]. Geraadpleegd via https://www.dropbox.com/s/m5kgkypso510hz2/Fons%2018.pdf?dl=0